İş güvenliği uzmanlığı, iş yerinde kimyasal, fiziksel veya biyolojik faktörlerin sonucu oluşan hastalık ve yaralanmaları en aza indirmek mümkünse tamamen ortadan kaldırmak için prosedürler geliştirmekle sorumlu olan meslektir.
Aynı zamanda, 2012 yılında çıkarılan yasal çerçevesi 6331 sayılı kanun ile belirlenen iş güvenliği uzmanlığı “iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere bakanlık tarafından yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik eleman” şeklinde ifade edilmektedir
İş Güvenliği Uzmanı Ne İş Yapar?
İş güvenliği uzmanları firmaların önemli unsurlarından biri olmaktadır. İşverenin iş güvenliği konusuna ilişkin sorumluluklarını doğru olacak şekilde yerine getirmesini sağlamak, çalışanın yaşayabileceği hastalıklardan ve iş kazalarından korunmasını sağlamak, sağlık taramalarının yapılıp yapılmadığını kontrol etmek, Bakanlığın işletmeler için belirlemiş olduğu iş güvenliği konusunda alınması gereken önlemleri ve bu önlemleri sağlamak için yapılan, yerine getirilen faaliyetleri takip edebilmesi için ilgili iş sağlığı ve güvenliği modülüne verileri kaydetmek iş güvenliği uzmanlarının en önemli sorumlulukları ve amaçları arasındadır.
İş güvenliği uzmanlarının amaçları hem işveren hem işçi hem de devletin çıkarına uygun olmalıdır. İş güvenliği uzmanlarının temel amaçları şu şekildedir;
- Emek ve üretim verimliliğinin artmasını sağlamak.
- Risk yaratabilecek durumları hesaplayıp, o durumlara karşı planlamalar yaparak işletmenin maddi ve manevi zararlarını minimize etmek.
- Risk etmenlerini değerlendirerek zararı ortadan kaldırmak.
- İşin gerektirdiği nitelik ve yetkinlikler ile çalışan kişi arasında uyum sağlamak.
- Çalışanların çalışma alanının onlarda yaratacağı negatif etkilerinden korunmasını sağlamak.
- Çalışanların çalışma alanlarının olabilecek en iyi seviyede sağlıklı bir ortama sahip olmasını sağlamak.
İşçilerin can güvenliğinden doğrudan sorumlu olan iş güvenli uzmanlığı, farklı tehlike sınıflarına göre işyerlerinde alınması gereken önlemlerin alınmasını sağlayarak gerçekleşebilecek kazaların önüne geçmektedir. İş güvenliği önlemleri dikkatlice alınmaya başladığından beri iş kazalarında yaşanan vakaların azaldığı ortadadır.
İş güvenliği alanında unutulmaması gereken en önemli şeylerden biri alınan bu önlemlerin, yaşanabilecek vakaların ihtimalini tamamen ortadan kaldırmadığıdır. Tehlike tamamen yok edilemeyebilir ancak alınması gereken tüm önlemlerin alınması, tehlike durumlarının yaşanmasını önlemeye yarayabilir.
Üretim gerçekleştirilen bölgelerde en fazla kullanılan enerji türlerinden biri olan elektrik enerjisi olmadan üretimin gerçekleştirilemeyeceği aşikardır. Elektrik nitelik olarak her daim tehlike varlığı taşıyan ancak olmazsa olmaz enerji kaynaklarından birisidir. İş güvenliği uzmanı elektrik enerjisinin kullanılmak zorunda olduğunun bilinciyle, kullanım esnasında ortaya çıkabilecek riskleri değerlendirir ve bu durumlara karşı gerekli önlemleri alır.
Kimler İş Güvenliği Uzmanı Olabilir?
İş sağlığı ve güvenliği uzmanı olmak için iki yıllık eğitim veren meslek yüksekokullarının İş Sağlığı ve Güvenliği ön lisans programlarından veya dört yıllık eğitim veren üniversitelerin Mühendislik fakültelerinden mezun olmak gerekmektedir. Ancak mesleği icra edebilmek için iş güvenliği yetki belgesine sahip olma şartı bulunmaktadır.
Aynı zamanda aşağıda yer alan kişiler de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan sosyal güvenlik uzmanı belgesi alabilecek ve iş güvenliği uzmanı olabilme hakkına sahiptirler;
- Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler.
- Mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları.
- Üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği lisans veya ön lisans programı mezunları.
- Teknik öğretmenler.
- Fizikçi, kimyager veya biyolog unvanına sahip olanlar.
İş Güvenliği Eğitimi ve Sınavı
İş güvenliği uzmanı belgesi alabilmek için girmeniz gereken bir sınav ve bu sınava girebilmek içinde kaydolmanız gereken eğitim kurumları vardır. Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş eğitim verebilen kurumlar tarafından A, B ve C sınıfı iş güvenliği uzmanı eğitimleri alabilirsiniz. Bu eğitimlerde uzman olmak için yerine getirilmesi gereken koşullar, karşılaşacağınız risklerin nasıl değerlendirileceği gibi güncel ve iş sahasına yönelik önemli bilgiler verilmektedir.
İş güvenliği ve işçi sağlığı hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar verilen eğitimlerde aktarılmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm kanun, yönetmelik, genelge ve çalıştaylar ile ilgili mühim konular kurslarda uzman eğitimciler tarafından verilmektedir.
İş güvenliği uzmanlığı için açılan kurslardan sonra Bakanlık tarafından ÖSYM aracılığı ile yapılan İş Güvenliği Uzmanlığı sınavına girilmesi gerekmektedir. Bu sınavdan belirtilen puanı alanların iş güvenliği uzmanı olmak için başvurularının ardından uzman olarak göreve başlamaları sağlanmaktadır. Bu süreçte gerekli olan başvuruları iş güvenliği uzmanlığına başvuracak kişilerin kendilerinin takip etmesi gerekmektedir.
İlgili sınavda başarılı olmak için gerekli olan eğitimlerin alınması için yetkilendirilen kurumlara eğitimler için kayıt yapılması ve sınav tarihlerinden önce sınav başvurusu yapılması önemlidir. Sınav sonucunu takiben hangi işlemlerin yapılacağı, başvuruların nereye-nasıl yapılacağı, hangi belge ve bilgilerin hazırlanacağı takip edilmelidir.
